ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ, ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ (ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΥΠΑΚΟΗ» - 1995)

«Λέγει Κύριος^. Εάν ώσιν αι αμαρτίαι υμών ως φοινικούν, ως χιόνα λευκανώ» (Ησαϊας 1,18)

Δηλαδή:

«Λέγει ο Κύριος. Αν η ψυχή σας έχει καταματωθή από τις αμαρτίες σας εγώ θα την κάμω κατάλευκη σαν το χιόνι».

…………………………………………….

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μετά το άγνωστο βιβλίου του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου «Επίσκεψις πνευματικού προς ασθενή», που εκδώσαμε τα Χριστούγεννα του 1993, προσφέρουμε σήμερα, με τις ευχές του αγίου μας, και άλλο ένα άγνωστο, μικρό αλλά πολύτιμο βιβλιαράκι του.

Το βιβλιαράκι αυτό έχει σκοπό να βοηθήση κάθε χριστιανό στην καλή ετοιμασία του για μια γενική ή μερική Εξομολόγησι και γι’ αυτό είναι χρήσιμο όχι μόνο σ’αυτούς που προσέρχονται για πρώτη φορά στο ιερό μυστήριο της Μετανοίας αλλά και σε όλους μας.

Η ανάγκη των ανθρώπων να έχουν ένα βοήθημα στην Εξομολόγησί τους είχε σαν αποτέλεσμα να τεθούν επί των ημερών μας σε κυκλοφορία πολλά φυλλάδια «Οδηγοί Εξομολογήσεως» αγνώστου, ως επί το πλείστον, προελεύσεως και αμφιβόλου πνευματικής εγκυρότητος. Ο άγιος Νικόδημος με το βιβλιαράκι, που έχουμε στα χέρια μας, διακονεί αυτήν την ανάγκη των ανθρώπων με εκκλησιαστική γνησιότητα.

Χριστούγεννα 1994                                       π.Β.Ε.Β.

……………………………………………..

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα έκδοση είναι πανομοιότυπη με την έκδοσι που έγινε στη Βενετία το έτος 1803. Πρόκειται για γνήσιο έργο του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, που εκδόθηκε τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Πηδαλίου» ανωνύμως και γι’ αυτό ήταν μέχρι τώρα άγνωστο σ’ εμάς τους νεώτερους.

Το βιβλιαράκι αυτό των 20 σελίδων, διαστάσεων  16,5Χ11,5 cm, το ευρήκαμε εντελώς απροσδόκητα ερευνώντες στην Εθνική Βιβλιοθήκη στοιχεία για το επίσης άγνωστο βιβλίο του αγίου Νικοδήμου «Επίσκεψις Πνευματικού προς ασθενή», το οποίο, με ευγνωμοσύνη προς τον άγιο, πρόσφατα εκδώσαμε.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έρευνα για να αποδειχθή η πατρότητα του παρόντος ωφελιμωτάτου τευχιδίου του αγίου μας εφ’ όσον έχει ήδη αποδειχθή αρκούντως η πατρότητα του άλλου πονήματος του αγίου Νικοδήμου (δηλαδή του «Επίσκεψις Πνευματικού προς ασθενή»), από το οποίο και εξαρτάται άμεσα. Εξ άλλου η παρούσα έκδοσι έχει συγκεκριμένη πνευματική αποστολή και όχι ακαδημαϊκές αξιώσεις.

Αρκούμεθα, λοιπόν, να επισημάνουμε στον ευλαβή αναγνώστη ένα μόνο χαρακτηριστικό τεκμήριο της πατρότητος του παρόντος. Τον ίδιο τον τίτλο του.

Ο τίτλος «Εξέτασις της Συνειδήσεως», που έχει το βιβλίο, βρίσκεται ως δεύτερος υπότιτλος και στο έργο του αγίου Νικοδήμου «Επίσκεψις Πνευματικού προς ασθενή», όπου και διαβάζουμε στο εξώφυλλο της εκδόσεως του 1781: «Έτι και περί εξετάσεως της συνειδήσεως εκείνων οπού επιθυμούν να διορθωθούν καθώς πρέπει». Αυτό μαρτυρεί σαφώς την άμεση σχέσι των περιεχομένων των δύο βιβλίων αλλά και το ότι τα δύο αυτά βιβλία έχουν τον ίδιο συγγραφέα.

Στο βιβλίο «Επίσκεψις Πνευματικού …» ο άγιος Νικόδημος αφιερώνει μία ενότητα στο θέμα «Πώς να ερευνά τινάς την συνείδησίν του» και στην υποσημείωσι 2 της ίδιας ενότητος, αναφέροντας, αυτούσια τη φράσι «εξέτασις της συνειδήσεως», γράφει: «Επειδή και οι άνθρωποι ή βαρύνονται την σήμερον να κάμουν την τοιαύτην λεπτήν εξέτασιν της συνειδήσεώς τους ή λησμονούν και δεν δύνανται να ενθυμηθούν τας αμαρτίας τους, ιδού οπού σου κατεστρώσαμεν, αδελφέ, εις την Διδασκαλίαν του Πνευματικού τας θανασίμους αμαρτίας, τας συγγνωστάς, και της ελλείψεως».

Διαπιστώνουμε, λοιπόν, πως και μόνο ο τίτλος του βιβλίου που κρατάμε στα χέρια μας, ενώνει σε μια εκδοτική τριάδα τα μνημονευθέντα πνευματικά έργα του αγίου και μας επισφραγίζει την πεποίθησι ότι συγγραφέας και των τριών αυτών έργων είναι ο άγιος Νικόδημος.

Βασίλειος Ε. Βολουδάκης, Πρεσβύτερος.

……………………………………………………

ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ

Εις την οποίαν ευρίσκεται μία Μέθοδος ευκολωτάτη διά να ετοιμασθή πας άνθρωπος να κάμη μίαν Καθολική, ή μερικήν Εξομολόγησιν.

Εις τρόπον ότι εις μίαν ώραν εκείνος οπού ηξεύρει να διαβάζη, ημπορεί να προετοιμασθή διά να εξομολογηθή εντελώς και ανελιπώς χωρίς φόβον, πως άφησεν, ή αλησμόνησε καμμίαν θανάσιμον αμαρτίαν.

Με Προσευχάς πρώτον, και ύστερον από την Εξομολόγησιν.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑ ΝΑ ΒΑΛΛΗ ΤΙΝΑΣ ΕΙΣ ΠΡΑΞΙΝ

ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑΝ ΜΕΘΟΔΟΝ

Θέλεις ετοιμασθή λοιπόν εις τούτον τον τρόπον.

Πρώτον μεν πρέπει να κάμης τρείς μετανοίας με ευλάβειαν, και να ζητήσης με ταπείνωσιν την βοήθειαν της Αγίας Τριάδος, της Θεοτόκου Μαρίας, και του Αγγέλου του φύλακός σου.

Δεύτερον, πρέπει να ζητήσης συγχώρησιν του Θεού διά όλας σου τας αμαρτίας, με υπόσχεσιν, ότι με την βοήθειαν της θείας χάριτος θέλεις αποθάνη καλλίτερα, παρά να παροργίσης τον Θεόν καμμίαν άλλην φοράν. Έπειτα στοχάσου, μισήν ώραν σχεδόν, τους τόπους εις τους οποίους εστάθης από την αρχήν της ζωής σου, και ακολούθως, τας υπηρεσίας, και τα επαγγέλματα οπού επιχειρίσθης, τους ανθρώπους, με τους οποίους εκατοίκησες, έπραξες, και συνανεστράφης, και έτζι (=έτσι) γενικώς εξέτασε όλην σου την ζωήν, διατί τούτο θέλει σε ωφελήσει πολλά, διά να ενθυμηθής πλέον εύκολα όλα σου τα αμαρτήματα, όταν διαβάζης εκείνας τας αμαρτίας, οπού εδώ κάτω απαριθμώμεν.

Τρίτον, αφ’ ου κάμης τούτο, άρχισε να διαβάζης με επιμέλειαν, και στόχασιν τα αμαρτήματα, οπού είναι γραμμένα εδώ κάτω, εις τα οποία θέλεις εύρη σημειωμένα όλα τα είδη των αμαρτιών, διά των οποίων συνηθίζουν οι άνδρες και η γυναίκες να αμαρτάνουν εναντίον εις τας εντολάς του Θεού. Περί πλέον εξέτασε με επιμέλειαν, εις ποίον από τα γραμμένα αμαρτήματα εξέπεσες^. και όταν δεν ενθυμάσαι να έπραξες εκείνο, οπού τότε διαβάζεις, απέρνα παρεμπρός χωρίς αμφιβολίαν, και φόβον^. αλλά ανίσως και ενθυμηθής, ότι εξέπεσες εις εκείνο οπού διαβάζεις, τότε με τον κάλαμον κάμε ένα σημείον εις το άκρον του Βιβλίου, όπου είναι σημειωμένη η αμαρτία, εις την οποίαν εξέπεσες, και ακολούθα να διαβάζης όλα τα άλλα αμαρτήματα, κάνοντας το όμοιον, διά να ενθυμάσαι την σημειωμένην αμαρτίαν.

Τέταρτον, με τούτο το Βιβλιάριον θέλεις υπάγη εις τον Πνευματικόν Πατέρα, και θέλεις αρχίσει να περνάς με τ’ ομμάτι όλα τα αμαρτήματα, εξομολογούμενος εκείνα μόνον, τα οποία θέλεις έχη σημειωμένα κατά τον προειρημένον τρόπον.

Και όθεν εύρης τούτον τον λόγον, εξήγησε. Ήξευρε, ότι επάνω εις εκείνην την υπόθεσιν, πρέπει να κάμης κάποιαν εξήγησιν, και διασάφησιν, ή εις τον αριθμόν, ή εις καμμίαν άλλην περίστασιν εκείνης της αμαρτίας.

Και δεν είναι χρεία να αλλάξης τίποτα, μόνον ανίσως και ανάμεσα εις την μίαν, και εις την άλλην αμαρτίαν έκανες πολύ, ημπορείς να ειπής πάλιν^. περιπλέον εξομολογούμαι, ότι, κτλ.

Πέμπτον, αφ’ ού τελειώσει η Εξομολόγησις, ημπορείς να σβήσης αυτά οπού εσημείωσες εις το Βιβλιάριον, διατί έτζι κανένας δεν ημπορεί να ιδή εκείνο, οπού εσημείωσες^. και ζής χωρίς έγνοιαν.

Εγώ δεν λογιάζω να ημπορής να εύρης κανένα τρόπον πλέον εύκολον, και πλέον αρμόδιον από τούτον, διά να εξομολογηθής εντελώς και ανελλιπώς.

Η Εξέτασις γίνεται επάνω εις τας δέκα Εντολάς.(*)    

____________

(*)Σημ.: Ο άγιος Νικόδημος έγραψε το βιβλιαράκι αυτό στην απλούστερη γλωσσική μορφή της εποχής του χάριν των ολιγογραμμάτων. Εμείς σεβόμενοι το κείμενο διατηρήσαμε τις ιδιωματικές του διατυπώσεις και την ιδιόμορφη ορθογραφία τους.

…………………………………..

ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Πρίν της Ιεράς Εξομολογήσεως.

Ώ Προαιώνιε Πατήρ των οικτιρμών, και Θεέ πάσης παρακλήσεως. Εγώ ο ταλαίπωρος θέλωντας να εξετάσω την Συνείδησίν μου επάνω εις ταις ανομίαις μου, φοβούμαι καταπολλά και τρέμω^. επειδή και σου είναι τόσον φανερή η κατάστασις της ζωής μου, οπού κανένα έργον, και κανένας συλλογισμός δεν ημπορεί να είναι κρυπτός εις τους οφθαλμούς σου. Όθεν σου ζητώ με όλην την ταπείνωσιν διά τους οικτιρμούς του Μονογενούς σου Υιού, να μου δώσης την χάριν να γνωρίσω καλά, να μισήσω, και να διορθώσω όλα μου τα αμαρτήματα. Δός μοι, ώ Πατήρ των φώτων, το Πανάγιόν σου Πνεύμα, διά να μου φέρη εις την ενθύμησιν ταις αμαρτίαις, οπού αλησμόνησα, και διά να παρακινήση την καρδίαν μου εις συντριβήν, και μετάνοιαν επάνω εις αυταίς, διά να ταις μισήσω, και να απέχω από κάθε αμαρτίαν εις το ερχόμενον.

Και σύ Παρθένε Θεοτόκε, Μήτερ ελέους, και καταφυγή των αμαρτωλών, συντρόφευσόν με, σε παρακαλώ, με την βοήθειάν σου εις τούτο το Κριτήριον της ευσπλαγχνίας και δικαιοσύνης του Θεού, δια να γνωρίσω, να μισήσω εκ καρδίας, και να εξομολογηθώ όλας μου τας αμαρτίας. Το όμοιον και σύ, ώ Άγιε Άγγελε φύλαξ της ψυχής μου, σε παρακαλώ να μου βοηθήσης εις τούτο το έργον, οπού είναι τόσον αναγκαίον διά την αιώνιον σωτηρίαν μου. Αμήν.

………………………………..

ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΟΛΗ

Προσκύνα ένα μόνον Θεόν.

Πρώτον μεν εξομολογούμαι, ότι δεν εστοχάσθηκα, πως επλάσθηκα μόνον διά να δοξάζω, διά να αγαπώ, και διά να προσκυνώ τον Θεόν με όλον τον νούν μου, με όλην την καρδίαν, και με όλαις ταις δύναμές μου, και διά τούτο δεν εφρόντισα ποσώς να αναφέρω τους λογισμούς μου, τα λόγια μου, και τα έργα μου εις τιμήν και δόξαν του Κυρίου και Θεού μου.

  Αλλά ξεχωριστά εξομολογούμαι.

Εδώ θέλεις αρχίσει να λέγης εκείνα μοναχά τα αμαρτήματα, οπού θέλεις εύρη σημειωμένα κατά τον τρόπον, οπού εδείξαμεν παρεπάνω.

Ότι έπεσα εις Αίρεσιν.

Ότι εσχηματίσθηκα εξωτερικά, πως είμαι Αιρετικός.

Ότι εκαταφρόνησα και επερίπαιξα ταις συνήθειαις της Αγίας Εκκλησίας.

Ότι έλαβα τα ιερά Μυστήρια ομού με τους Αιρετικούς.

Ότι κρατώ, σιμά μου βιβλία των Αιρετικών.

Ότι έλαβα αμφιβολίαν, αν είναι ο Θεός.

Ότι αμφίβαλα περί Θεού, και επαραπονέθηκα εις την θείαν του Πρόνοιαν.

Ότι εδοκίμασα, αν ο Θεός ημπόρεσε να κάμη κανένα πράγμα. Εξήγησε τι πράγμα.

Ότι εζήτησα θαύματα με αυθάδειαν, και χωρίς χρείαν.

Ότι έμαθα μαγίαις, ή δεισιδαιμονίαις.

Ότι ταις έβαλα εις πράξιν, ή ταις έδειξα εις άλλους.

Ότι εβάστασα επάνω μου, ή έκαμα ιατρείαις δεισιδαιμονικαίς. Λόγου χάριν, διά ταις λαβωματίαις, διά την θέρμην, ή διά άλλο πράγμα.

Ότι έδωκα, πίστην εις τα ονείρατα.

Ότι έβαλα την ελπίδα μου και το θάρρος εις τους ανθρώπους.

Ότι εθάρρευσα, πολλά εις ταις δύναμές μου.

Ότι υπερηφανεύθηκα εις ταις ευτυχίαις.

Ότι απελπίστηκα εις ταις δυστυχίαις.

Ότι δεν έλαβα υπομονήν εις ταις ταλαιπωρίαις μου.

Ότι εθυμώθηκα εναντίον του Θεού.

Ότι απελπίστηκα από την σωτηρίαν της ψυχής μου, και από την ευσπλαγχνίαν του Θεού.

Ότι ήλπισα εις την αγαθότητα του Θεού με αυθάδειαν, και υπερηφάνειαν.

Ότι επείσμωσα να μη μετανοήσω.

Ότι αποφάσισα να μετανοήσω μόνον εις το τέλος της ζωής μου.

Ότι δεν εφύλαξα ταις καλαίς απόφασες.

Ότι εγκάλεσα τον Θεόν. Εξήγησε εις τι.

Ότι εγόγγισα εναντίον του Θεού. Εξήγησε.

Ότι εβλασφήμησα τον Θεόν.

Ότι αναθεμάτισα τον Θεόν.

Ότι ύβρισα με τα λόγια τον Θεόν.

Ότι επεθύμησα να βλάψω τον Θεόν.

Ότι εμίσησα τον Θεόν.

Ότι απαρνήθηκα τον Θεόν μεθ’ όρκου.

Ότι εκατάτρεξα τους δούλους του Θεού.

Ότι με τα λόγια, ή με τα έργα εμπόδισα τους άλλους:
      Από το καλόν.
      Από την δούλευσιν του Θεού.
      Από την Καλογηρικήν ζωήν.
      Από την μετάνοιαν.

Ότι δεν εψήφισα την φιλίαν του Θεού.

Ότι επάσχησα να αρέσω περισσότερον των ανθρώπων, παρά του Θεού.

Ότι διά προσωποληψίαν ή εντροπήν, άφησα να κάμω, πολλά έργα καλά.

Ότι αγάπησα κατά πολλά έξω του πρέποντος κανένα πράγμα. Εξήγησε τι πράγμα.

Ότι εστάθηκα οκνηρός εις την δούλευσιν του Θεού, αμελής, και χωρίς θερμότητα, και στόχασιν.

Περιπλέον αχάριστος προς τον Θεόν διά ταις ευεργεσίαις, οπού έλαβα.

Ότι ολιγώταταις φοραίς εσμμάζωξα τον νούν μου εις τα του Θεού.

Ότι άφησα την προσευχήν μου την αυγήν, ή το βράδυ, και πρώτα, ή ύστερα από το γεύμα.

Ότι είπα την προσευχήν μου με αμέλειαν.

Ότι δεν έκαμα προτήτερα καμμίαν προετοιμασίαν.

Ότι εις καιρόν, οπού έλεγα την προσευχήν μου, εγέλασα, και εμετωρίσθηκα.

Ότι δεν εδέχθηκα ταις θείαις έμπνευσες, και φώτισες.

Ότι έλαβα αηδίαν εις τα ιερά και θεάρεστα έργα.

Ότι δεν επεθύμησα άλλο, παρά μάταια πράγματα.

Ότι δεν έβαλα προσοχήν εις το να φυλάξω τα προστάγματα ου Θεού.

Ότι έζησα ωσάν ασεβής, και άνομος.

Ότι εμίσησα τον νόμον του Θεού, διατί είναι εναντίος εις τα πάθη.

Ότι τα χαρίσματα του Θεού τα εμεταχειρίσθηκα κακώς, εναντίον του Κυρίου.

Ότι εστάθηκα καταπολλά υπερήφανος.

Ότι επεθύμησα ταις αξίαις διά υπερφηφανίαν.

Ότι ύβρισα και ωνείδισα με υπερηφανίαν τους άλλους.

Ότι επείραξα και ενόχλησα τους ταπεινούς.

Ότι δεν υπόμεινα να με διορθώνουν οι άλλοι.

Ότι δεν ηθέλησα να γνωρίσω το σφάλμα μου.

Ότι πάντοτε επροφασίσθηκα εις τα αμρτήματά μου.

Ότι επεθύμησα να με επαινέσουν και εις τα θανάσιμά μου αμαρτήματα.

Ότι εκαυχήθηκα εις ταις αμαρτίαις μου, και ακόμι εις εκείναις οπού δεν έκαμα, διά να μη φανώ κατώτερος από κανένα άλλον αμαρτωλόν.

Ότι έλαβα κάποιαν ευχαρίστησιν και ηδονήν, ενθυμούμενος τα απερασμένα αμαρτήματα.

Ότι μου εκακοφάνη, πως δεν έκαμα και περισσότερα.

Ότι δεν απόφυγα ταις αφορμαίς και ευκαιρίαις των αμαρτιών.

………………………………..

ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΝΤΟΛΗ

Μη ομόσης το όνομα του Θεού εύκαιρα.

Ότι χωρίς αφορμήν ωνόμασα τον Θεόν.

Ότι εδιαλέχθηκα επάνω εις τα θεία πράγματα εις καιρόν οπού έτρωγα, και επαράπινα.

Ότι ώντας θυμωμένος, ωνόμασα με καταφρόνησιν τον Θεόν, τα Μυστήρια, την Πίστιν, και τους Αγίους.

Ότι έκαμα όρκον εις πράγμα, οπού ήτον αμφίβολον.

Ότι αποφάσισα, ή έκαμα όρκον να πράξω κανένα κακόν, ή να μη κάμω κανένα καλόν.

Ότι έβαλα εις πράξιν τέτοιους κακούς όρκους.

Ότι δεν έκαμα εκείνο, οπού με όρκον καλόν, και εύλογον αποφάσισα να κάμω.

Ότι έκαμα ψεύτικον όρκον επιταυτού και θεληματικώς.

Ότι ήμουν συνηθισμένος να κάνω όρκους με ευκολίαν, μη στοχαζόμενος ανίσως και έκανα αληθινόν, ή ψεύστικον όρκον.

Ότι ώμοσα με σκοπόν να μη φυλάξω τον όρκον.

Ότι έκαμα τασσίματα χωρίς στόχασιν.

Ότι δεν επιμελήθηκα να πληρώσω ογλίγωρα τα τασσίματα.

Ότι δεν αναπλήρωσα, ή δεν εφύλαξα τα τασσίματα. Εξήγησε τι τάσσιμον δεν εφύλαξες.

Ότι δεν ετίμησα, καθώς έπρεπε, τα ιερά πράγματα.

Ότι έκλεψα εις την Εκκλησίαν, ή πράγμα Εκκλησίας.

Ότι εμόλυνα, και ατίμησα ταις Εκκλησίαις με ομιλήματα, με γέλοια, και με πράγματα άπρεπα, ή με μαγίαις, και δεισιδαιμονίαις.

Ότι ηθέλησα να δικαιολογήσω ταις αμαρτίαις με την αγίαν Γραφήν, ή με κανένα έργον του Θεού, και των Αγίων.

Ότι διάφοραις φοραις εβλασφήμησα.

Ότι εδιηγήθηκα μύθους περί Θεού, και περί Αγίων.

Ότι ήκουσα με ευχαρίστησιν όμοια πράγματα.

Ότι εκαταφρόνησα τα Μυστήρια. Εξήγησε ποίον Μυστήριον.

Ότι επήρα κανένα Μυστήριον, ώντας εις θανάσιμον αμαρτίαν. Εξήγησε.

Ότι έλαβα την Θείαν Κοινωνίαν χωρίς ευλάβειαν, και προετοιμασίαν. Ή με κακήν γνώμην. Εξήγησε.

Ότι εξωμολογήθηκα χωρίς την πρέπουσαν προετοιμασίαν, και χωρίς συντριβήν, χωρίς σταθεράν γνώμην και απόφασιν να μην αμαρτήσω εις το ερχόμενον με θανάσιμον αμαρτίαν.

Ότι δεν εξωμολογήθηκα ένα θανάσιμον αμάρτημα από εντροπήν. Εξήγησε.

Ότι το εσιώπησα αρκετούς μήνας, και χρόνους, εξομολογούμενος.

Ότι επήγα γυρεύοντας ένα Πνευματικόν, οπού ήτον ολίγον καλός.

Ότι είπα ψεύματα εξωμολογούμενος καμμίαν θανάσιμον αμαρτίαν. Εξήγησε.

Ότι δεν έκαμα τον Κανόνα, οπού μου έδωκεν ο Πνευματικός.

………………………………..

ΤΡΙΤΗ ΕΝΤΟΛΗ

Αγίαζε τας εορτάς.

Ότι εις ημέραν εορτής εδούλευσα, ή έβαλα να δουλεύσουν.

Ότι εις αυταίς ταις ημέραις δεν έκαμα κανένα έργον θεάρεστον.

Ότι δεν έλαβα έγνοιαν να ακούσω όλην την Λειτουργίαν ταις Εορταίς.

Ότι δεν επήγα να ακούσω την Διδαχήν.

Ότι εκαταφρόνησα ταις διδαχαίς, και την μελέτην της Χριστιανικής διδασκαλίας. 

Ότι δεν έλαβα έγνοιαν να μάθω εκείνα τα πράγματα, οπού είναι αναγκαία διά την σωτηρίαν.

Ότι δεν έπεμψα τα παιδία μου, και τους δούλους μου εις την Εκκλησίαν ταις Εορταίς.

Ότι δεν εξομολογήθηκα, ουδέ εμετάλαβα το ολιγώτερον μίαν φοράν τον χρόνον.

Ότι δεν εφύλαξα ταις νηστείαις της Εκκλησίας.

Ότι διά πολλούς χρόνους άφησα την Εξομολόγησιν, και άλλα θεία έργα. Εξήγησε τον αριθμόν των χρόνων.

………………………………..

ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΤΟΛΗ

Τίμα τον Πατέρα σου, και την Μητέρα σου.

Ότι δεν έφερα την πρέπουσαν τιμήν και σέβας εις τον Πατέρα μου, και εις την Μητέρα μου.

Ότι τους εκαταφρόνησα και τους ύβρισα.

Ότι τους επεθύμησα κανένα κακόν.

Ότι τους απεκρίθηκα με υπερηφανείαν.

Ότι τους επερίπαιξα.

Ότι έπραξα με σκληρότητα εναντίον του Πατρός μου, και της Μητρός μου.

Ότι τους εγκατέλειπον εις καιρόν, οπού ευρίσκοντο εις ανάγκην, και χρείαν.

Ότι δεν επλήρωσα τα χρέη των απεθαμένων μου γονέων. ή δεν επροσευχήθηκα δι’ αυτούς.

Ότι εστάθηκα αχάριστος προς τους ευεργέτας μου.

Ότι έκαμα κακόν εις εκείνους, οπού μου έκαμαν καλόν.

Ότι επερίπαιξα, και επίκρανα τους Γέροντας.

Ότι ανάθρεψα τα παιδία μου με ολίγον φόβον Θεού, δίδοντάς τους κάθε ευχαρίστησιν.

Ότι δεν έλαβα φροντίδαν εις το να διορθώνω, και να ελέγχω τα τέκνα μου, και τους υπηρέτας διά τα αμαρτήματα.

Ότι τους επαρακίνησα εις καμμίαν αμαρτίαν με τα λόγια, ή με το κακόν παράδειγμα.

Ότι ηγάπησα την πολλήν δόξαν.

Ότι είπα από αμάθειαν, πως είναι αμάρτημα εκείνο, οπού δεν ήτον.

Ότι εκαταβάρηνα τους άλλους, διά να έχω εγώ τα θελήματά μου.

Ότι έλαβα, ή εγύρευσα διά μισθόν μου περισσότερον, απ’ ό,τι μου έπρεπε.

………………………………..

ΠΕΜΠΤΗ ΕΝΤΟΛΗ

Μη φονεύσης.

Ότι έλαβα κακήν υποψίαν διά τον πλησίον εις μεγάλα αμαρτήματα. Εξήγησε εις τι.

Ότι ελογίασα να έκαμε τινάς κανένα μεγάλον κακόν.

Ότι ωργίσθηκα καταπολλά εναντίον εις τους απταίστους.

Ότι έλαβα μίσος παντοτινόν εναντίον εις τινά.

Ότι δεν ηθέλησα να δώσω την συγχώρησιν εις εκείνους τους εχθρούς, οπού μου την εζητούσαν.

Ότι έβλαψα και εκατάκρινα τον πλησίον μου.

Ότι επαρακίνησα τους άλλους εις φιλονεικίαις, και εις το να βλάψουν τον πλησίον.

Ότι εζήτησα να φονεύσω κανένα άνθρωπον.

Ότι έκαμα φόνον θεληματικόν.

Ότι επεθύμησα τον θάνατον εις τους άλλους, ή εχάρηκα εις τον θάνατον τινός.

Ότι επρόσβαλα την τιμήν του πλησίον.

Ότι ήκουσα μετά χαράς εκείνους οπού εκατάκριναν τους άλλους.

Ότι επεθύμησα κανένα κακόν του πλησίον μου.

Ότι επαραπονέθηκα εις τον Θεόν, διατί οι καλοί απερνούν κακά, και οι κακοί έχουν καλά εις τούτον τον Κόσμον.

Ότι ανάφερα πολλαίς φοραίς λόγια κακά, και υβριστικά από τον ένα εις τον άλλον.

Ότι επάσχησα να σπείρω διχόνοιαις και έχθραις. Εξήγησε.

Ότι έπραξα διάφοραις κλεψίαις.

Ότι εζημίωσα τον πλησίον μου εις τα ψυχικά και πνευματικά.

Ότι εμέθυσα. Εξήγησε πόσαις φοραίς.

Ότι δεν εβοήθησα, ή δεν ηθέλησα να βοηθήσω τους πτωχούς.

………………………………..

ΕΝΤΟΛΗ ΕΚΤΗ, ΚΑΙ ΕΝΑΤΗ

Μη Μοιχεύσης.

Ότι έλαβα διαφόρους συλλογισμούς, και επιθυμίας σαρκικάς.

Ότι έδειξα τα απόκρυφα μέρη του σώματος.

Ότι έδωκα διάφορα φιλήματα, και έλαβα διαφόρους κακούς αγκαλιασμούς και παρόμοια πράγματα.

Ότι έκαμα αμαρτίαις της σαρκός με το έργον με κανένα άνθρωπον.

Ότι εστάθηκα περίεργος εις τα της σαρκός.

Ότι έβαλα πολλήν έγνοιαν εις το να καλλωπίσω το σώμα μου.

Ότι εμεταχειρίσθηκα φτιασίδια, και άλλαις ματαιότητες διά να φανώ πλέον εύμορφη.

………………………………..

ΕΝΤΟΛΗ ΟΓΔΟΗ

Μη ψευδομαρτυρήσης εναντίον του Πλησίον σου.

Ότι είπα ψεύματα εις υπόθεσες μεγάλαις. Εξήγησε.

Ότι εψευδομαρτύρησα εις το Κριτήριον.

Ότι αντιστάθηκα και εναντιώθηκα, γνωρίζοντας την αλήθειαν, και το άδικόν μου.

Ότι εμεταχειρίσθηκα γραφαίς(=έγγραφα) και βούλλαις(=σφραγίδαις) ψεύστικαις.

Ότι εκούρεψα, και ενόθευσα ταις καλαίς μονέδαις(=ζύγια).

………………………………..

ΕΝΤΟΛΗ ΕΒΔΟΜΗ, ΚΑΙ ΔΕΚΑΤΗ

Μη Κλέψης.

Μη επιθυμήσεις το πράγμα του Πλησίον σου.

Ότι έκλεψα κανένα πράγμα κρυφά . Εξήγησε.

Ότι έβαλα φωτίαν θεληματικώς εις κανένα τόπον.

Ότι επήρα πράγματα από πλεούμενα τσακισμένα.

Ότι έκλεψα πωρικά, και άλλα πράγματα από τους κήπους, και από τα υποστατικά των άλλων.

Ότι εγέλασα τους άλλους εις ταις πουλησίαις(=πωλήσεις), και αγοραίς, και εις άλλα παρόμοια.

Ότι εμεταχειρίσθηκα μονέδαις ψεύστικαις(=πλαστά χρήματα), και ζυγία, ή μέτρα άδικα.

Ότι επώλησα κάποια πράγματα εναντίον του νόμου. Εξήγησε.

Ότι έκαμα αποκοπτικά, ή επήρα διάφορον πολύ εις τα άσπρα μου, φανερά ή κρυφά.

Ότι έδωκα, ή επώλησα εκείνο, οπού δεν ήτον εδικόν μου.

Ότι εκράτησα την πληρωμήν των υπαλλήλων μου.

Ότι δεν επλήρωσα ταις δεκατίαις(*).

Ότι επεθύμησα άδικα το ξένον πράγμα.

Ότι επροσήλωσα πολλά την καρδίαν μου εις τα πλούτη, και εις τα αγαθά της τύχης.

Ότι εχάλασα το πράγμα (=περιουσία) μου ασώτως.

      Δια ταύτα όλα, και διά τα επίλοιπα αμαρτήματά μου ομολογώ, πως έσφαλα, και επαρώργισα τον Θεόν^. Όθεν μετανοώ, και ζητώ την συγχώρησιν.

_______

(*)Σημ.: Η "δεκάτη" είναι η συνεισφορά υπέρ των πτωχών, η οποία ισοδυναμεί με το 1/10 του εισοδήματος.

…………………………………..

ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Μετά την Αγίαν Εξομολόγησιν.

Ευχαριστώ σοι καταπολλά, ώ γλυκύτατε Ιησού, Λυτρωτά μου φιλανθρωπότατε, και ιατρέ πολυέλεε του ανθωπίνου Γένους, διατί με το πολυτίμητον Βάλσαμον του ζωοποιού σου Αίματος ιάτρευσες ταις πληγαίς της Ψυχής μου, και με εκαθάρισες από την λέπραν των αμαρτιών μου. Γνωρίζω την θείαν σου Ευσπλαγχνίαν, με την οποίαν ανέμεινες να έλθω εις μετάνοιαν, εγώ ο τρισάθλιος αμαρτωλός, εις καιρόν οπού τόσοι άλλοι δοκιμάζουν τώρα την οργήν της δικαιοσύνης σου εις τον Άδην. Δέξαι λοιπόν, σε παρακαλώ Κύριέ μου, διά πρεσβειών της αειπαρθένου σου Μητρός, και Θεοτόκου Μαρίας, και πάντων σου των Αγίων ταύτην μου την Εξομολόγησιν και αν εστάθη ελλειπής, ή ατελής εις κανένα της περιστατικόν, ας αναπληρώση εις τούτο η θεία Ευσπλαγχνία σου και φιλανθρωπία, διά μέσου της οποίας κάμε, σε παρακαλώ να είμαι τελείως συγχωρημένος, να διορθώσω τα ήθη μου, κάμνωντας καρπούς αξίους της μετανοίας, και τοιουτοτρόπως μένωντας στερεός εις το καλόν εις την παρούσαν ζωήν με την θείαν σου χάριν, να αξιωθώ εις την άλλην να απολαύσω την Ουράνιον δόξαν σου.

 

…………………………………..

Στόχασες ωφελιμώταταις να τας μελετά τινάς ύστερα από την Εξομολόγησιν, διά να διορθωθεί.

α’. Πρέπει να στοχάζεσαι, ότι ο μεγαλοδύναμος Θεός, οπού έκτισε, οπού διαφυλάττει, και κυβερνά όλον τον Κόσμον, αυτός μας βλέπει παντοτινά, και είναι Μάρτυς, και Κριτής όλων μας των έργων. Και διά τούτον έχε τυπωμένον εις την καρδίαν σου το αξιώτατον εκείνο ρητόν του Αγίου Αυγουστίνου, οπού λέγει^. «Ημείς έχομεν χρέος απαραίτητον να πράττωμεν καλά, έχοντες πάντοτε παρόντα τον Κριτήν».

β’.Να στοχάζεσαι με προσοχήν το ρητόν του Αγίου Γρηγορίου, οπού λέγει^. ότι είναι προσωρινή η τέρψις, και αιώνιος η τιμωρία^. και διά τούτο είναι μία κακή πραγματεία, να αγοράζη τινάς με μίαν βραχυτάτην ηδονήν την αιώνιον κόλασιν, κλπ.

γ΄. Είναι περιπλέον πολλά ωφέλιμον, διά να φεύγης από ταις αμαρτίαις, να στοχάζεσαι, πως όχι μόνον ο Θεός είναι παρών, αλλά πως σου παραστέκει πάντοτε και ο Άγγελος ο Φύλαξ της ψυχής σου.

δ’. Τέλος πάντων να στοχάζεσαι, πόσον είναι ένδοξος η αρετή, πρόσκαιρος η ηδονή, βδελυκτή η αμαρτία, βραχεία η ζωή, και αβέβαιος η ώρα του θανάτου, και να στοχάζεσαι την αξίαν του Ανθρώπου, ταις θείαις Ευεργεσίαις, και επάνω εις όλα την Ζωήν, το Πάθος, και τον Θάνατον του Σωτήρος.

Τέλος, και τω Θεώ Δόξα.